โรคผิวหนังจากเชื้อรา กลากและเกลื้อนต่างกันอย่างไร โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

หากบ้านของเราจมน้ำมากกว่า 2 วัน แล้วมีเชื้อราฝังอยู่ตามของใช้ เครื่องเรือน แล้วเราล้างออกทำความสะอาดได้ไม่หมด พอเราเข้าบ้านแล้วไปสัมผัสติดเชื้อราเข้าให้แล้วหล่ะก้อมา โรคผิวหนังจากเชื้อราที่เกิดได้บ่อยก้อคือโรคกลากและโรคเกลื้อน  หากเราไปติดมาแล้วมีอาการคันคะเยอ เกาไปมาจนผิวแตกแล้ว ก้อยังไม่รู้ว่าตนเองเป็นอะไรกันแน่ เรามารู้จักกันหน่อนดีไหมว่า กลากหรือเกลื้อนต่างกันอย่างไร เพื่อจะได้ไปรักษาได้ถูกต้องต่อไป

เชื้อราที่เป็นต้นเหตุของโรคผิวหนัง มีอยู่หลายตระกูล
ได้เคยเล่าให้ฟังแล้วว่าเจ้าเชื้อราที่เป็นสาเหตุของโรคผิวหนังต่างๆนั้น มีอยู่หลายชนิด ทำให้มีอาการของโรคต่างๆกันไปแล้วแต่สายพันธุ์และตำแหน่งแห่งที่ของการเกิดติดเชื้อ แต่ในบ้านเราโรคเชื้อราที่ชาวบ้านอย่างเราๆเป็นกันได้บ่อย ได้แก่ กลากและเกลื้อนนั่นยังไงครับ

มารู้จักกลากกันก่อน

กลาก หรือที่ชาวบ้านฝรั่งเรียกว่า ring worm หรือ tinea นั้น เกิดจากเชื้อรากลุ่มเดอร์มาโตไฟต์ ซึ่งชอบมาเกาะและเจริญเติบโตอยู่ในผิวหนังชั้นนอกสุด รวมทั้งเส้นผมและเล็บ โรคนี้สามารถติดต่อได้ง่าย (ซึ่งต่างจากเกลื้อนซึ่งติดต่อได้ยากกว่า) โดยการที่คุณไปสัมผัสกับคนที่เป็นโรคนี้อยู่แล้วโดยตรง หรือใช้ของร่วมกับคนที่เป็นอยู่ หลายท่านก็อาจติดมาจากเครื่องมือทำผมที่ปนเปื้อนเชื้อราจากร้านตัดผม หรือร้านเสริมสวย ในเด็กเล็กๆอาจติดมาจากการคลุกคลีกับสัตว์เลี้ยงในบ้าน เช่น สุนัข แมว หรืออาจติดมาจากเพื่อนๆจาก สถานรับเลี้ยงเด็ก โรงเรียนก็ได้

โรคกลากนี้ไม่เลือกเพศและวัย มีโอกาสเป็นได้เท่ากันหมด แต่ถ้าหากคุณๆมีเหงื่อออกมาก ผิวหนังอับชื้นง่าย หรือคุณๆที่มีภูมิต้านทานไม่ดีเช่นเป็นเบาหวานหรือรับประทานยากดภูมิอยู่ก็จะมีโอกาสเป็นได้มากขึ้น

ตำแหน่งที่โรคกลากเกิดได้นี้ อาจขึ้นตามผิวหนังได้แทบทุกส่วนของร่างกาย เช่น คอ ลำตัว แขนขา ศีรษะ เล็บ เป็นต้น ถ้ามันไปเกาะที่ขาหนีบหรือก้นรวมทั้งอวัยวะเพศ จะเรียกว่า สังคัง ซึ่งพบมากในคนที่มีเหงื่ออับชื้นในบริเวณนี้ ถ้าโรคกลากไปขึ้นที่ เท้า ง่ามนิ้วเท้า นิยมเรียกว่า ฮ่องกงฟุต หรือน้ำกัดเท้า พบได้บ่อยในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง เพราะผู้ชายมักใส่ถุงเท้าและรองเท้าที่ทำให้อับชื้น นอกจากนี้ยังพบในคนที่ย่ำน้ำเท้าเปียกบ่อยๆ

อาการของโรคนี้ที่ชัดเจนก็คือ เริ่มแรกมักเกิดเป็นตุ่มขนาดเล็กๆ แล้วจะขยายตัวกลายเป็นผื่นสีแดงเข้มขึ้นที่มีวงรอบกว้างขึ้นเรื่อยๆ บริเวณขอบๆของวงแหวนมักจะนูนหนาเป็นขอบสูง ในขณะที่ผิวหนังตรงกลางจะบุ๋มลงไปหรือเป็นผิวปกติ โรคกลากนี้ถ้าไม่ได้รักษาที่ถูกต้อง มักจะเป็นเรื้อรังและลุกลามขยายไปทั่วร่าง เป็นที่น่ารังเกียจอย่างยิ่ง ในรายที่เป็นกลากขึ้นที่ศีรษะ ถ้าหากปล่อยให้เป็นมาก ก็อาจทำให้หนังศีรษะติดเชื้อราอักเสบจนกระทั่งหนังศรีษะลุกลามเป็นแผลมีหนอง ผมจะร่วงเป็นหย่อมๆอย่างถาวรได้เนื่องมาจากปลายรากผมถูกทำลายไปได้ ส่วนถ้ากลากไปขึ้นที่เล็บ ก็อาจทำให้เล็บเปลี่ยนสี ผุกร่อนไปพร้อมๆกันทั้งมือไปก็ได้

แล้วเกลื้อนล่ะ
เชื้อราที่ทำให้เกิดโรคเกลื้อนเป็นคนละชนิดกับกลาก เชื้อนี้ชอบบริโภคไขมันที่อยู่บริเวณผิวหนังจึงพบเกลื้อนนี้ได้บ่อยในผิวหนังที่มีไขมันอยู่เยอะๆและมีความชื้นของเหงื่อ เช่น แก้ม ซอกคอ หน้าอก แผ่นหลัง สะเอว

อาการของโรคจะต่างจากกลากคือ เริ่มต้นจะขึ้นเป็นดวงเล็กๆ เป็นสีขาว สีแดง หรือน้ำตาล มักไม่มีค่อยมีอาการคันเหมือนกลาก คนไข้จึงไม่ค่อยรีบเข้ารับการรักษา พอปล่อยทิ้งไว้ เจ้าดวงเล็กๆดังกล่าวก็จะขยายตัวและเพิ่มจำนวนมากขึ้น กระจายเต็มไปทั่วผิวหนังเต็มไปหมด ระยะนี้คนไข้มักจะโดนทักจากเพื่อนๆว่า ทำไมมีรอยด่างๆเต็มแก้ม รอบคอไปหมด จึงจะค่อยไปพบแพทย์

จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นกลากหรือเกลื้อน
เมื่อคุณไปพบแพทย์ อาจจะขูดเอาผิวหนังบริเวณที่เป็นโรคอย่างบางๆ เพื่อไปส่องกล้องพิสูจน์ดูว่าเป็นเชื้อราสายพันธุ์กลากหรือ

ตอนต่อไป จะเป็นการตรวจเพื่อนำไปสู่การรักษาเพื่อให้หายขาด หากคุณๆอยากทราบข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการโรคนี้ สามารถขอคำแนะนำเพิ่มเติมได้จากเภสัชกรใจดีที่ร้านยาหรือที่โรงพยาบาลได้เลยครับ พวกเราเภสัชกรยินดีและเต็มใจรับใช้พี่น้องครับ

แหล่งข้อมูล

โรคผิวหนังจากเชื้อรา กลากและเกลื้อนต่างกันอย่างไร โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

www.doctorfungus.org, fungal diseases 

รูปประกอบจาก http://www.dermisil.com/categories/Skin-Care/Tinea-Versicolor/
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/images/tineainfections.jpg
http://www.dermis.net/bilder/CD199/550px/img0111.jpg
http://www.dermatology.svhm.org.au/Primary%20School/Graphics/tinea%201.jpg