ทำไมเราจึงต้องเป็นไมเกรนด้วยนะ โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

"ทำไมเราจึงต้องเป็นไมเกรนด้วยนะ? แย่จังเลย"

เป็นคำถามที่คนไข้ทุกรายที่พอปวดจี๊ด ตึงหัว เมื่อยามปวดไมเกรนจะถามตัวเอง ก่อนมาถามเภสัชกรที่ร้านยา  มาฟังคำตอบกันว่า ในมุมของนักค้นคว้าวิจัย สาเหตุที่ทำให้เราต้องมีอาการดังกล่าว ทำไมนะ เกิดจากอะไร เพื่อที่ว่า เราจะได้ไปหาวิธีป้องกันและรักษากันต่อไป ให้หายขาด ไม่กลับมาปวดได้อีก

กลไกการเกิดโรคไมเกรน

เชื่อไหมครับว่า โลกหมุนไปไปไกลจนข้ามจักรวาล แต่พื้นที่เล็กๆในหัวเรายามปวดไมเกรนขึ้นมา เรามีการศึกษาวิจัยมากมาย แต่มีเป็นเพียงทฤษฎีและสมมุติฐานของอาการปวดเท่านั้น ซึ่งได้แก่

กลไกการเกิดโรคไมเกรน รูปประกอบจาก http://www.headaches.org/press/NHF_Press_Kits/Press_Kits_-_The_Pathways_Of_Migraine_Illustration

ไมเกรนเกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดในศรีษะ

ในยามปกติ สมองเราจะมีเส้นเลือดไปหล่อเลี้ยงอยู่  พอเส้นเลือดในสมองมีการหดตัว และเมื่อหลอดเลือดที่หดตัวขยายตัวออกไป จะทำให้มีอาการปวดศีรษะตามมา จะพบได้ในกรณีคนไข้ปวดไมเกรนแบบออร่า  เรามักจะปวดร้าวไปจนรู้สึกว่า พบหลอดเลือดนอกกะโหลกศีรษะ มีการขยายตัวและเต้นตุ้บๆ จากความรุ้นี้เราก้อไปสรรหายาที่มีผลต่อการขยายและหดตัวของเส้นเลือดในสมอง ถ้ากินไปแล้วไปลดการหดตัวของเส้นเลือดในสมอง ก้อน่าจะบรรเทาอาการปวดไมเกรน ได้ซิน่า

แต่ทว่าก้อมีคนสงสัยอีกว่า ทฤษฎีนี้ไม่สามารถอธิบายอาการนำก่อนปวดศีรษะชนิดไม่มีออรา รวมทั้งอาการร่วมที่เกิดระหว่างไมเกรนว่าเกิดได้อย่างไร รวมทั้งการตรวจภาพหลอดเลือดสมอง ก่อนเกิดอาการและระหว่างเกิดอาการ ก็ไม่สนับสนุนทฤษฎีนี้ และยาหลายตัวที่ใชรักษาไมเกนได้ ก้อไม่เกี่ยวกับเส้นเลือดแต่อย่างใด ลองมาฟังแนวคิดที่สองที่ยอมรับกันมากกว่า

ไมเกรนเกิดจากเซลล์ประสาท หลอดเลือด และสารสื่อประสาทในสมองทำงานผิดปกติไป

ในสมองเราจะมีเซลล์ประสาทเรียงตัวกันเสมือนรางรถไฟยาวๆ ยึกยักไปมา ในเซลล์สมองแต่ละเซลหรือหนึ่งโบกี้ ก้อจะมีการปล่อยสารสื่อประสาท ที่เป็นสารเคมีชนิดหนึ่งในร่างกายเรานี่แหละ ที่มีหน้าที่ส่งต่อสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาทไปเรื่อยๆ เพื่อควบคุมร่างกายเราแต่ละส่วนต่อไป 

หากมีสารสื่อประสาทบางตัวหลั่งออกมา ก้อจะไปกระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะ เนื่องจากเซลล์ประสาทในสมองเรานี่แหละ ถูกกระตุ้นไปเรื่อยๆ จนไปกระตุ้นกลุ่มเซลล์ชนิดหนึ่ง เรียกว่า Trigerminal nucleus พอคลิ้กปุ้บ ก้อจะปล่อยสารเคมีที่เป็นสื่อประสาทหลายชนิดออกมา ก่อให้เกิดอาการปวดเข้าสู่หลอดเลือด นอกจากสารเคมีกลุ่มนี้ก่อให้เกิดอาการปวดแล้ว ยังมีผลทำให้ หลอดเลือดขยายตัวอีกด้วย (Neurovascular theory)

จากจุดนี้เอง ยังได้มีการค้นพบว่าสารสื่อประสาทบางตัว เช่น Dopamine และ Serotonin ที่มีบทบาทในการทำให้เกิดอาการต่างๆในไมเกรน ดังนั้นถ้าเราไปค้นยาที่หยุดการทำงานของสารสื่อประสาทต่างๆได้ ก้อน่าจะนำมา ช่วยรักษาอาการปวดศีรษะไมเกรนได้นี่นา ทำให้ยาใหม่ๆที่ใช้ในการรักษาและค้นไปถึงว่าจะป้องกันได้มั้ย จึงมาในทิศทางที่สนับสนุนแนวคิดสารสื่อประสาทนี้

ตอนหน้า เรามาดูว่ายาอะไรที่ใช้รักษาโรคไมเกรนได้บ้าง?

แหล่งข้อมูล

•เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล สงวนลิขสิทธิ์ 11 มีค. 2556

ห้ามนำบทความ รูปภาพและเนื้อหาอื่นๆ โดยผู้เขียนไปเผยแพร่เชิงพาณิชย์ ให้นำไปเผยแพร่เป็นวิทยาทานหรือเพื่อการศึกษาเท่านั้น ผู้ประกอบการเว็บไซต์ต้องยึดหลักความเคารพและคำนึงถึงลิขสิทธิ์ในการสร้างสรรค์งานเขียนและจริยธรรมทางธุรกิจ

การนำเอาบทความ รูปภาพและเนื้อหาอื่นๆ ซึ่งผลิตขึ้นโดยผู้เขียนไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาตและผลิตซ้ำเพื่อเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงแหล่งที่มาและ Copy url address ไปด้วยเพื่อให้ผู้อ่านสามารถลิ้งค์กลับมาอ่านบทความจากเว็บไซต์ของผู้เขียนได้โดยตรง

บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อเป็นการส่งเสริมสุขภาพ ไม่แนะนำให้คุณนำไปใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรคด้วยตนเอง ขอความกรุณารับคำปรึกษาได้โดยตรงจากบุคลากรสหวิชาชีพทางสาธารณสุข รวมทั้งเภสัชกรใจดี ที่พร้อมดูแลสุขภาพพ่อแม่พี่น้องนะครับ

·         รูปประกอบจากอินเตอร์เนท

ไมเกรน: สาเหตุของปวดศีรษะไมเกรน?โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล,

http://utaisuk.blogspot.com/2012/05/blog-post.html

ไมเกรน: โรคปวดศีรษะไมเกรนคืออะไร โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล,

http://utaisuk.blogspot.com/2012/04/blog-post_29.html

ช่วยด้วย ปวดหัวไมเกรน ตามมารับประทาน โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

, http://www.oknation.net/blog/DIVING/2008/09/11/entry-3

ปัจจัยกระตุ้นให้เกิดไมเกรน เรียนรู้เพื่อหลีกเลี่ยง โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

http://www.oknation.net/blog/DIVING/2008/09/12/entry-1

ยาแก้ปวดศีรษะไมเกรน Ergotamine หรือ Cafergot ใช้อย่างไรจึงจะปลอดภัย

, http://www.oknation.net/blog/DIVING/2012/07/03/entry-1

, http://utaisuk.blogspot.com/2012/07/ergotamine-cafergot.html

ฟลูนาริซีน Flunarizine สำหรับป้องกันการเกิดไมเกรนและวิงเวียน โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

, http://www.oknation.net/blog/DIVING/2011/01/14/entry-1

Practice parameter: Evidence-based guidelines for migraine headache (an evidence-based review) Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology

Stephen D. Silberstein, MD, FACP and for the US Headache Consortium, http://www.neurology.org/content/55/6/754.long

The 2012 AHS/AAN Guidelines for Prevention of Episodic Migraine: A Summary and Comparison With Other Recent Clinical Practice Guidelineshead_2185 930..945 Elizabeth Loder, MD, MPH; Rebecca Burch, MD; Paul Rizzoli, MD,

http://www.headachejournal.org/SpringboardWebApp/userfiles/headache/file/AHS-AAN%20Guidelines.pdf

Guidelines for the diagnosis and management of migraine in clinical practice

William E.M. Pryse-Phillips, MD; David W. Dodick, MD;

John G. Edmeads, MD; Marek J. Gawel, MD; Robert F. Nelson, MD; R. Allan Purdy, MD; Gordon Robinson, MD; Denise Stirling, MD; Irene Worthington, BScPhm, http://www.cmaj.ca/content/156/9/1273.full.pdf

Migraine headache in adults, http://bestpractice.bmj.com/best-practice/monograph/10/treatment/step-by-step.html

ผศ.นพ.รังสรรค์  เสวิกุล, โรคไมเกรน,

ภาควิชาอายุรศาสตร์ Faculty of Medicine Siriraj Hospital

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล,

http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=105

ผศ.นพ.รังสรรค์  เสวิกุล, โอ๊ย! ไมเกรน

,ภาควิชาอายุรศาสตร์ Faculty of Medicine Siriraj Hospital

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=499

ไมเกรน,  http://haamor.com/th/ไมเกรน/

นิสิตเภสัชศาสตร์ นันท์ปกรณ์ ดีประดิษฐ์,  ไมเกรน, http://sirinpharmacy.wordpress.com/2011/05/16/ไมเกรน-migraine/

Shaygannejad V, Janghorbani M, Ghorbani A, et al. Comparison of the effect of topiramate and sodium valporate in migraine prevention: A randomized blinded crossover study. Headache 2006; 46: 642-648.