ไอค้อกแค้กรำคาญใจ ทำอย่างไรจึงจะหายขาด โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

“ไอค้อกแค้กมาตลอด ยิ่งเจออากาศเย็นๆ ก้อยิ่งไอเข้าไปใหญ่ ไม่ได้นอนเลย กินยาตั้งหลายอย่าง ก้อไม่หาย ทำอย่างไรดี ?” เราคงเคยบ่นอย่างนี้  ไม่ไหวเลย ไปหาหมอก้อแล้ว หายามากินก้อเย้อะ ก้อยังไม่ดีขึ้นเลย ถ้าเรามีโอกาสได้คุยว่าอาการไอที่เราเป็นอยู่นั้น จริงๆแล้วอะไรคือสาเหตุ เพราะไอคืออาการไม่ใช่โรค หากเราไปจัดการที่ต้นเหตุ คือรักษาโรคและกำจัดปัจจัยกระตุ้นให้เกิดอาการไอ ร่วมด้วยจะมีอะไรบ้าง ? เสียงไอจากเราก้อจะเงียบสงบ กลับมาหายใจได้สบาย ไม่ต้องกังวลใจอีกต่อไป งั้นมาฟังเภสัชกรสรุปให้ฟังถึงต้นเหตุของโรคที่มีอาการไอร่วมด้วยจะมีอะไรบ้าง นะ? เพื่อเราจะได้ไปรักษาให้หายไอต่อไป อาการไอ ต้องๆๆๆๆๆ รู้สาเหตุ เพื่อไปรักษาให้หายไอ อาการไอคือกลไกธรรมชาติ ที่ร่างกายเราใช้ปกป้องทางเดินหายใจและร่างกายเรา ให้ได้อากาศบริสุทธิ์เข้าไปดูแลทั่วร่าง หากเรามีอาการไอค้อกแค้ก ตลอดเวลาให้รำตาญใจ ลองสังเกตุก่อนไหม ว่าเรากำลังตกอยู่ในอาการไอของโรคใดกันนะ? ไอตามหลังไข้หวัด ระหว่างเราเป็นไข้หวัด ไม่ว่าจะเริ่มด้วยเป็นไข้หวัดธรรมดาหรือร่วมด้วยการติดเชื้อแทรกซ้อนตามมา เรามักมีอาการเป็นไข้อุณหภูมิสูง เจ็บคอ น้ำมูกไหล  รวมถึงไอด้วย หากเราได้รับการวินิจฉัยได้ถูกต้อง รวมถึงรับยาครบถ้วน ดูแลร่างกายระหว่างเจ็บป่วยให้ดีๆ  อาการต่างๆจะบรรเทาลงหลังจากร่างกายเราที่แข็งแรงขึ้นๆ ถ้าเราเป็นหวัดมาก่อน จะมีอาการ ไอจากหวัดจะหายได้ ภายใน 2-3 สัปดาห์ แต่จะมีประมาณร้อยละ 20 ที่ไออยู่เป็นเดือนๆ สาเหตุจริงๆแล้ว พอเรามีอาการไข้หวัด ทางเดินหายใจเราก้อจะอ่อนไหวเป็นพิเศษ คือถ้ามีอะไรมากระตุ้นนิดหน่อย ก้อจะไอได้ง่าย  ซึ่งเป็นกลไกปกติของเราเอง เพื่อปกป้องร่างกายทีอ่อนแอระหว่างนี้ ให้ได้รับอากาศบริสุทธิ์มากที่สุด ไม่มีเสมหะ สารก่อภูมิแพ้ หรือสิ่งแปลกปลอมต่างๆเข้ามาภายในร่างเราได้  ระหว่างนี้เนื่องจากร่างกายเราจะเกิดภาวะหลอดลมไวขึ้นกว่าปกติชั่วคราว หรือไม่ก็การทำงานของเยื่อบุหลอดลมยังไม่กลับสู่ปกติ พอเราหายจากโรคหวัด จะสังเกตได้ว่าจะไอห่างๆ แบบนานๆครั้ง จนแทบลืมว่ามีอาการไอหลงเหลืออยุ่ แต่เมื่อไปกระทบอากาศเย็น ควันบุหรี่ ฝุ่นละออง เหล่านี้ทีไร อาการไอก้อจะเริ่มต้น และตามมาเป็นชุดๆ ตราบเท่าที่เรายังไม่ไปจัดการสาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดอาการไอ  ทำให้เรารู้สึกรำคาญและหวั่นวิตกว่ายังเป็นหวัดไม่หายดี การรักษาที่ผมจะเน้นย้ำกับคนไข้เสมอๆ ก้อคือพยายามรักษาร่างกายให้แข็งแรงมีภูมิต้านทานตามธรรมชาติ เพื่อให้เราไม่ค่อยเป็นหวัด หรือถ้าเป็นมาแล้วก้อจะฟื้นสภาพได้ไว ยาที่ให้มักจะเป็นยาบรรเทาอาการ เช่นยาละลายเสมหะ ส่วนยาระงับไอจะให้เมื่อจำเป็นเท่านั้น ถ้า ไอมากๆ อาจลองให้ยาสเตอรอยด์สูดร่วมกับยาขยายหลอดลม การเลือกใช้ยาแก้ไอที่ได้ผลและปลอดภัยจะมาสรุปให้อีกต่อไป จะช่วยให้หายไอ ร่างกายเราไม่เหนื่อย โรคโพรงจมูกและไซนัสอักเสบ คนไข้ที่มีโรคดังกล่าวมาก่อนแล้ว อาการไอมักเกิดจาจะมีเสมหะไหลลงคอหรือ มีคออักเสบติดเชื้อร่วมด้วย เมื่อมีคออักเสบจะยิ่งระคายเคือง ถูกกระตุ้นให้ไอได้ง่าย เมื่อไปหาหาหมอและเราได้รับการยืนยันแล้วว่ามีไซนัสอักเสบแน่นอนแท้แหล่ว  การรักษาจะให้ยาลดอาการคัดจมูก และยาปฏิชีวนะควบคู่ไปด้วยเพื่อยับยั้งการติดเชื้อแบคทีเรีย หากมีโรคภูมิแพ้ก็ควรรักษาแบบภูมิแพ้ไปด้วย เมื่อการติดเชื้อลดลง โพรงจมูกไซนัสไม่มีการสะสมเชื้อ อาการไอก็จะค่อยๆหายไปตามลำดับ โรคหอบหืด คนไข้เวลาหายใจจะมีเสียงดังวี๊ดๆ หรือหอบอย่างมาก เกิดจากหลอดลมตีบร่วมกับอาการไอ ในคนไข้ที่มีประวัติหอบหืดหรือภูมิแพ้มาก่อน การรักษาจะต้องบรรเทาอาการโรคหืดร่วมด้วย โดยใช้ยาสูดสเตอรอยด์ร่วมกับยาขยายหลอดลม อาการไอก็จะดีขึ้นอย่างรวดเร็ว รายละเอียดยาต่างๆรวมทั้ง ยาสูดสเตอรอยด์ร่วมกับยาขยายหลอดลมมีรายละเอียดมาก ว่าจะใช้อย่างไรให้ปลอดภัย เช่นกันจะมารวมรายละเอียดต่อไป   โรคกรดไหลย้อน  โรคใหม่ทันสมัยยอดฮิตนี้ จะทำให้เกิดอาการไอหรือเสียงแหบได้ ผู้ป่วยที่เป็นโรคมาก่อนแล้วมีอาการไอร่วมด้วย ต้องให้การรักษาโรคกรดย้อนไปก่อน แล้วค่อยให้ยาบรรเทาอาการไอควบคู่ไปเพื่อดูผลการรักษาหลังจากนั้น ตามไปดูคำแนะนำในการรักษาโรคนี้อย่างครบสูตรได้ ในแหล่งข้อมูลข้างล่างที่เตรียมไว้ให้แล้วครับ ไอจากยาลดความดันกลุ่ม Angiotensin Converting Enzyme Inhibitor (ACEI) มักจะพบในผุ้ป่วยที่มีความดันสูงมาก่อนและควบคุมความดันด้วยยาตัวดังกล่าว พบได้บ่อยมาอาจถึงร้อยละ 10-40 แล้วแต่ประเภทของยาและอาการโรคต่างๆ ที่ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงจะมีอาการข้างเคียงจากยากลุ่มนี้ จะตรวจพบได้เมื่อคนไข้ได้กินยากลุ่มนี้ไปสักระยะจะค่อยๆ เกิดอาการไอขึ้นมา ผู้ป่วยมักบอกว่ามีอาการไอแห้งๆร่วมกับอาการคันคอยิบๆ วิธีรักษาคือเลิกใช้ยากลุ่มนี้ไป หากจำเป็นต้องใช้ยากลุ่มนี้ให้เลือกตัวที่ไอน้อยที่สุดหรืออาจต้องใช้ยาตัวอื่นมาช่วยคุมอาการไอ แต่ก็มักได้ผลไม่ดีนัก   ไอจากการสูบบุหรี่   คนไข้กลุ่มที่คนที่สูบบุหรี่เป็นประจำจะมีถึง 3 ใน 4 ที่มีอาการไอ ถ้าไอมีเสมหะทุกวันเป็นปีๆ ก็เกิดจากหลอดลมอักเสบเรื้อรัง การหยุดบุหรี่และสูดยารักษาเฉพาะจะช่วยบรรเทาอาการได้ ส่วนผู้ป่วยกลุ่มนี้ที่เคยไอเรื้อรังอยู่เดิม หากอาการไอที่เคยเป็นอยู่มีลักษณะเปลี่ยนไป จากเดิมเช่น ปริมาณเสมหะมากขึ้น สีเสมหะเปลี่ยนไป หรือไอถี่ขึ้น มักเป็นสัญญาณเตือนว่ามีโรคแทรกซ้อนเกิดขึ้น เช่น หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน มีการติดเชื้อของหลอดลม หรือมะเร็งปอดเป็นต้น ถ้ามาที่ร้าน ผมจะยกมือไหว้ขอให้เริ่มต้นเลิกบุหรี่จะดีกว่า เพราะสุขภาพจะดีขึ้น ได้รับยาไปก้อจะหายไอได้เร็ว ดีกว่าสูบไป ไอไป เฮ้อคนหนอคน วัณโรคปอด คุณๆอาจหลงลืมโรคนี้กันไปแล้ว แต่ช่วงหลังๆเมื่อมีการอพยพย้ายถิ่นจากแรงงานต่างชาติที่เป็นโรคนี้กันมา ก้อเผื่อแผ่มาทำให้คนไทยเป็นวัณโรคกันมากขึ้นๆ โดยคุณอาจสูดเอาเชื้อจากผู้ป่วยที่เราไม่รู้จักโดยบังเอิญ เมื่อไรเราก็ไม่รู้ แล้วต่อมาร่วมปีหรือ หลายๆปีค่อยปรากฏอาการขึ้นมา การวินิจฉัยส่วนใหญ่ไม่ยากครับ เพราะเอ็กซเรย์ปอดสามารถเห็นรอยโรคได้ดี แต่ต้องให้ยาต่อเนื่องยาวนานร่วมด้วย อย่าใช้ยาแรงๆ เพื่อกดอาการไอเลย เพราะการไอเป็นสัญญานเตือนของการป้องกันชีวิตคุณ เวลาคนไข้ที่มีอาการไอดังกล่าว มาที่ร้านยาหากเภสัชกรได้พยายามซักถามอย่างละเอียดให้ได้ว่าไอมีสาเหตุมาจากอะไร หลายครั้งเราจะแนะนำให้คุณไปพบแพทย์ผู้ชำนาญการเพื่อรับการตรวจเพิ่ม ถึงขั้นเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ของปอด ส่องกล้องตรวจในหลอดลม ไม่ใช่เพื่อผลักภาระให้คุณไปเหนื่อยและเสียเงินแต่อย่างใด แต่เราต้องการตอบให้ได้แน่ว่า ไอจากอะไรกันแน่ เพื่อรักษาชีวิตคุณที่ต้นเหตุ จะปลอดภัยกว่าและได้ผล อย่าได้ร้อนใจเลยที่เภสัชกรจะใจเย็นและตั้งใจตั้งใจซักถามคุณอย่างละเอียด เพื่อแสวงหาคำตอบที่ดีที่สุดคือ หาต้นเหตุ ของการไอให้ได้ เพื่อให้คำแนะนำที่ครบถ้วนและอาจจะจ่ายยาที่ได้ผลและปลอดภัยที่เพียงพอ ทำให้คุณหายไอ กลับไปใช้ชีวิตอย่างมีความสุขได้ตลอดไป และขอความกรุณาอย่าเคืองใจในตัวเภสัชกรเลย ถ้าเราจะงดที่จะจ่ายยาแก้ไอแบบแรงๆ อย่างที่คุณคาดหมายไว้  เพื่อให้คุณหายไอก้อจริง แต่ว่าร่างกายคุณก้อจะเหนื่อยมาก ทั้งยาที่ไปกดการไอและสาเหตุของโรคที่ซ่อนอยู่ก้อไม่ได้รับการรักษา  ซ้ำร้ายคุณต้องจะเสียเงินมาแลกกับยาแก้ไอตัวแรงๆราคาแพงๆได้  และเสียเวลาที่จะกลับไปมีสุขภาพดีได้อีก เภสัชกรชุมชนที่ทำหน้าที่เช่นนี้ ก้อเพื่อจะให้ทางเลือกที่ดีที่สุดเพื่อให้คุณๆได้หายจากโรคต้นเหตุและบรรเทาอาการไอที่เป็นปลายน้ำ พวกเราห่วงใยชีวิตคุณดุจญาติผู้ใหญ่ใกล้ชิดเสมอ ตอนหน้าจะเอาใจทุกท่านที่ตามติดบทความชุดนี้มา โดยเปิดตู้ยา เอายาแก้ไอที่ได้ผลและปลอดภัย มาแจกแจงให้ฟังว่าตัวใด น่าใช้และปลอดภัยครับ แหล่งข้อมูล •เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล สงวนลิขสิทธิ์ 26 กพ. 2556 ห้ามนำบทความ รูปภาพและเนื้อหาอื่นๆ โดยผู้เขียนไปเผยแพร่เชิงพาณิชย์ ให้นำไปเผยแพร่เป็นวิทยาทานหรือเพื่อการศึกษาเท่านั้น ผู้ประกอบการเว็บไซต์ต้องยึดหลักความเคารพและคำนึงถึงลิขสิทธิ์ในการสร้างสรรค์งานเขียนและจริยธรรมทางธุรกิจ การนำเอาบทความ รูปภาพและเนื้อหาอื่นๆ ซึ่งผลิตขึ้นโดยผู้เขียนไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาตและผลิตซ้ำเพื่อเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงแหล่งที่มาและ Copy url address ไปด้วยเพื่อให้ผู้อ่านสามารถลิ้งค์กลับมาอ่านบทความจากเว็บไซต์ของผู้เขียนได้โดยตรง บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อเป็นการส่งเสริมสุขภาพ ไม่แนะนำให้คุณนำไปใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรคด้วยตนเอง ขอความกรุณารับคำปรึกษาได้โดยตรงจากบุคลากรสหวิชาชีพทางสาธารณสุข รวมทั้งเภสัชกรใจดี ที่พร้อมดูแลสุขภาพพ่อแม่พี่น้องนะครับ ยาที่บรรเทารักษาการไอที่ได้ผลและปลอดภัย โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล, http://www.oknation.net/blog/DIVING/2010/07/30/entry-1 ลูกรักมีอาการไอเรื้อรัง รักษา ป้องกันอย่างไร โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล http://www.oknation.net/blog/DIVING/2010/07/29/entry-1 ลูกมีอาการไอ รักษาหายได้แต่ต้องรุ้สาเหตุ โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล http://www.oknation.net/blog/DIVING/2010/07/24/entry-3 ไอมาตั้งนานแล้ว ทำไมไม่หายซักที โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล, http://utaisuk.blogspot.com/2011/09/blog-post_28.html คู่มือดูแลรักษากลุ่มโรคและอาการภูมิแพ้ โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล, http://utaisuk.blogspot.com/2012/08/blog-post_26.html Clinical Practice Guidelines: COUGH,  The Royal Children's Hospital, Melbourne http://www.rch.org.au/clinicalguide/cpg.cfm?doc_id=9744 Coughs, WebMD , http://www.emedicinehealth.com/coughs/article_em.htm Cough, NetDoctor.co.uk , http://www.netdoctor.co.uk/health_advice/facts/cough.htm Your child’d cough, KidsHealth,http://kidshealth.org/parent/general/eyes/childs_cough.html ศ.นพ.ชิษณุ พันธุ์เจริญ,ไอ บอกสุขภาพลูก, ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย http://www.elib-online.com/doctors51/child_fever001.html ศ.พญ.อรุณวรรณ พฤทธิพันธุ์ ทำไมลูกไม่หายไอสักที, วิชัยยุทธจุลสาร, ฉบับที่ 36 ประจำเดือน มกราคม - เมษายน 2550 ผศ.นพ.จักรพันธ์ สุศิวะ โรคไอเรื้อรังในเด็ก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ ม.มหิดล ยาแก้ไอ, Thailabonline , http://www.thailabonline.com/drug/drug9.htm ภก.พนิดา จารุศิลาวงศ์, ยาแก้ไอ,หมอชาวบ้าน เล่ม : 2 เดือน-ปี : 06/2522, http://www.doctor.or.th/node/5109 นพ. สิทธิ์เทพ ธนกิจจารุ,ไอเรื้อรัง, วิชัยยุทธจุลสาร  ฉบับที่ 35 ประจำเดือน กันยายน - ธันวาคม 2549, http://www.vichaiyut.co.th/html/jul/35-2549/p29-31_35.asp จงรักษ์ อุตรารัชต์กิจ และ ผศ.นพ.อรรถพล เอี่ยมอุดมกาล, วิธีการระบายน้ำมูกในโพรงจมูก,  หน่วยโรคระบบการหายใจ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี  , http://www.oknation.net/blog/DrPon/2009/12/16/entry-1 ·         รูปประกอบจาก http://collegewiz.com/wp-content/uploads/2013/01/rec-woman-coughing-Darkcloud-isp-1-30-12-md.jpg http://coughsyrup.ecoffeeonline.com/wp-content/uploads/2012/03/smoking-cough.jpg and http://s3.amazonaws.com/readers/2011/01/21/gerd_1.jpg