การกำจัดเชื้อราหลังน้ำท่วม โดย พญ.วิมลมาลย์ พงษ์ฤทธิ์ศักดา

จากเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ในเดือนตุลาคมที่ผ่านมา หลายโรงพยาบาลได้รับผลกระทบจนไม่สามารถให้บริการได้ เนื่องจากพื้นที่ให้บริการต้องจมอยู่ใต้น้ำ แต่เมื่อน้ำลดแล้วปัญหาที่ตามมาคือ มีเชื้อราขึ้นตามที่ต่างๆซึ่งจะเป็นอันตรายต่อทั้งผู้รับบริการและผู้ให้บริการ การทำความสะอาดอาคารที่มีน้ำท่วมขังจากปัญหาดังกล่าว นอกจากการล้างทำความสะอาดและเก็บกวาดสิ่งสกปรกแล้ว ควรจะมีการสำรวจดูด้วยว่า บริเวณใดมีเชื้อราเกิดขึ้นหรือไม่ โดยเฉพาะถ้ามีน้ำท่วมขังนานกว่า 2 วันขึ้นไป จะมีโอกาสเกิดเชื้อราขึ้นได้แม้จะมองไม่เห็นด้วยตาเปล่าก็ตาม บริเวณที่มักมีเชื้อราซ่อนอยู่ได้แก่ ใต้พื้น,บริเวณฝ้าเพดาน,ท่อน้ำที่มีการรั่วซึม หรือใต้วอลเปเปอร์โดยเฉพาะวัสดุบุผนังที่เป็น vinyl จะแห้งแต่ภายนอกเท่านั้น แต่จะเก็บกักความชื้นไว้ข้างใต้ทำให้เชื้อราเจริญเติบโตได้ดี

การสำรวจว่ามีเชื้อราหลังน้ำท่วมหรือไม่ อาจทำได้ 2 ทาง คือ 


1. ดูด้วยตา เช่น พบเห็นผนังมีรอยเปื้อน หรือมีลักษณะเชื้อราขึ้น 


2. ดมกลิ่น กลิ่นเชื้อราเป็นกลิ่นเหม็นอับทึบ หรือเหม็นคล้ายกลิ่นดิน ( earthy smell ) หากสงสัยว่ามีเชื้อรา ให้ปฏิบัติดังนี้

1. When in doubt , take it out ให้ใช้หลักว่าสิ่งของใดที่ไม่สามารถกำจัดเชื้อราได้หมดจดให้ทิ้งไปเลย โดยเฉพาะวัสดุที่มีรูพรุนซึ่งไม่สามารถชะล้างและทำให้แห้งได้จะกลายเป็นแหล่งเพาะเชื้อราอยู่ต่อไป นอกจากนี้เชื้อราที่ตายแล้ว ( dead mold ) ก็ยังอาจก่อให้เกิดปฏิกิริยาแพ้ได้

ถ้าเป็นสิ่งของที่ทำด้วยผ้า หากต้มได้ต้องฆ่าเชื้อด้วยการต้มด้วยน้ำร้อนก่อนจึงจะนำมาใช้อีก

2. รีบทำความสะอาดพื้นและผนังโดยการขัดล้างให้เร็วที่สุด ภายใน 24 – 48 ชั่วโมงหลังน้ำลด ระหว่างทำความสะอาดให้เปิดประตูหน้าต่างเพื่อระบายอากาศ และเปิดพัดลมเพื่อช่วยให้แห้งโดยเร็วเริ่มแรกควรล้างด้วยน้ำและสบู่หรือผงซักฟอกเพื่อขจัดสิ่งสกปรกออกก่อน 


แล้วตามด้วยการขัดล้างด้วยน้ำยา 0.5 % sodium hypochlorite ถ้าเป็นการขัดผนังปูนหรือพื้นผิวที่หยาบควรขัดด้วยแปรงชนิดแข็ง ถ้าไม่ใช้น้ำยา 0.5 % sodium hypochlorite อาจผสมน้ำยาใช้เองโดยใช้ผงฟอกขาวที่มีใช้อยู่ตามบ้าน ปริมาณ 1 ถ้วย ตวงผสมกับน้ำ 1 แกลลอนก็ได้ 


ส่วนผู้ทำความสะอาดต้องสวมอุปกรณ์ป้องกันร่างกายได้แก่ 

1. รองเท้าบู๊ทยาง 


2. ถุงมือยางสำหรับทำงานบ้าน 


3. แว่นป้องกันตา 


4. หน้ากาก N95 เมื่อขัดล้างเสร็จแล้วทิ้งไว้ให้แห้ง หรืออาจใช้ไฟสปอร์ตไลท์ส่องเพื่อช่วยให้แห้งเร็วขึ้น นอกจากนี้หากพบว่ามีเชื้อราฝังแน่นตามผนัง ไม่สามารถขัดล้างออกได้ควรเปลี่ยนใหม่ ไม่ควรทาสีทับ และหากเป็นห้องที่มีเครื่องปรับอากาศควรล้างทำความสะอาดเครื่องปรับอากาศไปพร้อมกันด้วย