สมุนไพรวัยทอง: Phytoestrogens คืออะไร?

มาถึงคำตอบของการบรรเทาอาการน่ารำคาญจากการย่างเข้าสู่วัยทอง โดยทางเลือกหนึ่งคือการเสริมด้วยอาหารจากธรรมชาติ นั่นคือไฟโตเอสโตรเจน นั่นเอง


ไฟโตเอสโตรเจนคืออะไร
ไฟโตเอสโตรเจน ( Phytoestrogen) เป็นสารอาหารที่มีสูตรโครงสร้างหรือสารที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาคล้ายฮอร์โมนเพศหญิงเอสโตรเจนของเรานั่นเอง แรกๆนั้นเรารู้ได้ว่าจากการสังเกตการใช้ทางพื้นบ้าน และการสังเกตผลการรับประทานสมุนไพรในด้านต่างๆ เช่น การเพิ่มน้ำนมให้กับสตรีหลังคลอดบุตร หรือประชาชนในประเทศจีนที่รับประทานพืชบางชนิดแล้วสามารถคุมกำเนิดได้ หรือสังเกตจากสตรีที่รับประทานพืชบางชนิดแล้วทำให้สตรีนั้นเป็นหมัน หรือในประเทศญี่ปุ่นซึ่งประชากรมีอุบัติการณ์ของการเกิดโรคมะเร็งเต้านมและต่อมลูกหมากต่ำ คาดว่าเนื่องมาจาก การที่คนญี่ปุ่นได้รับไฟโตรเอสโตรเจนจากการบริโภคผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลืองอยู่เป็นประจำ 

ในไฟโตเอสโตรเจนมีอะไรบ้าง
Phytoestrogens เป็นสารประกอบธรรมชาติประเภท lignans และ isoflavones ซึ่งสามารถออกฤทธิ์ทางชีววิทยาได้คล้ายฮอร์โมนเพศหญิง มักพบในพืชหลายชนิด เช่น ถั่วเหลือง ชะเอม Black cohosh โสมตังกุย มีหลักฐานที่บ่งชี้ว่า phytoestrogens สามารถลดการเกิดกระดูกพรุน โรคระบบหลอดเลือดและหัวใจและความเสี่ยงของโรคมะเร็งบางชนิด  โดยเฉพาะประเภทที่มีความเกี่ยวข้องกับฮอร์โมน เช่น มะเร็งเต้านม

และมะเร็งต่อมลูกหมาก  

นอกจากนี้จากการศึกษาทางระบาดวิทยา พบว่า ผู้หญิงญี่ปุ่นมีอุบัติการณ์การเกิด
มะเร็งเต้านมน้อยกว่าผู้หญิงในประเทศตะวันตก  เช่นเดียวกับผู้ชายญี่ปุ่นก็มีอุบัติการณ์การเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากน้อยกว่าผู้ชายในประเทศตะวันตก   ทั้งนี้อาจเนื่องจากวัฒนธรรมการกินอาหารของชาวญี่ปุ่น  ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นประเภทถั่วเหลือง เช่น เต้าหู้ ซุป (miso) และยังมีรายงานว่า genistein (เป็น isoflavones ชนิดหนึ่ง) สามารถยับยั้งการเกิดเซลล์มะเร็ง   

ส่วน daidzein (isoflavones อีกชนิดหนึ่ง) สามารถป้องกัน
โรคกระดูกพรุนโดยไปเสริมการสร้างกระดูก  ขณะเดียวกันก็ช่วยลดการเสื่อมของกระดูก   และทั้ง 2 ตัวนี้สามารถป้องกันโรคระบบหลอดเลือดและหัวใจ    โดยยับยั้งการจับตัวของเม็ดเลือด   และลดระดับโคเลสเตอรอลในเลือด 

ทำไมเราจึงเลือกใช้ไฟโตเอสโตรเจน

โดยทั่วไป แพทย์มักจะจ่าย estrogen ในการบำบัดอาการต่าง ๆ ของสตรีวัยทอง   แต่ก็มีหลายรายที่เลือกใช้ Phytoestrogens เนื่องจากหลายสาเหตุ เช่น

• มีประวัติการเป็นมะเร็งเต้านม   เนื่องจาก estrogen  จะกระตุ้นให้เกิด proliferation  ของเนื้อเยื่อ
• เต้านมปกติ และที่เป็นมะเร็ง
• มีประวัติมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
• ตับเสื่อมหน้าที่อย่างรุนแรง
• โรค Porphyria (โรคขาด enzyme ชนิดหนึ่งในการสังเคราะห์ hemoglobin)
• เลือดออกผิดปกติจากช่องคลอดที่ยังหาสาเหตุไม่ได้
• ทนอาการข้างเคียงของยาไม่ได้

ตอนหน้าเราตามมาดูว่ามี พืช ผัก ผลไม้ หรือสมุนไพรอะไรบ้างนะที่สามารถนำมาบำบัดอาการน่ารำคาญจากวัยทองได้บ้าง

แหล่งข้อมูล 

อัจฉรา เอกแสงศรี "สมุนไพรวัยทอง"
ส่วนวิชาการและข้อมูล องค์การเภสัชกรรม http://www.gpo.or.th/rdi/html/mono.html

สมุนไพรวัยทอง: ฮอร์โมนเพศมีผลต่อวัยหมดประจำเดือนอย่างไร?

http://utaisuk.blogspot.com/2012/03/blog-post_08.html

ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน เกิดได้อย่างไร โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

http://www.oknation.net/blog/DIVING/2010/10/01/entry-1

ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน การดูแลสุขภาพทั่วไปหลังหมดประจำเดือน โดย เภสัชกร อุทัย สุขวิวัฒน์ศิริกุล

http://www.oknation.net/blog/DIVING/2010/10/01/entry-1

ภาพประกอบจาก 

Menopause Life & Sex...

yourmenopause.com

healthy-diet.maxupdates.tv Phytoestrogen-rich-food-a.jpg